MİGREN
Baş ağrısnın en sık nedenlerinden biri migrendir. Kadınlarda daha sık olup genetik bir yatkınlık söz konusudur.Toplumda kadınların %15'i erkeklerinn%5-6 'sı migrenden etkilenmektedir. Migren zonklayıcı nitelikte baş ağrısı ile birlikte mide bulantısı, kusma, ses ve ışığa duyarlılığın sık olduğu bazen diğer nörolojik belirtilerin de eşlik edebildiği iyi huylu tekrarlayıcı bir sendromdur. Migren atağını ortaya çıkaran bir çok faktör vardır. En sık aç kalmak, uykusuz kalmak, stres, güneş, kokular,kadınlarda adet dönemi, kırmızı şarap, çukulata, dondurma, fındık-fıstık gibi çerezler, mayalı yada işlenmiş yiyecek ve içecekler, bazen portakal, peynir, doğum kontrol hapları gibi birçok sebep ağrıların ortaya çokmasına neden olabilir. Bazı hastalarda menapozdan sonra ve hamilelikte ağrıların kaybolduğu görülmektedir.
Migren baş ağrısı zonklayıcı niteliktedir. Çoğunlukla saçlı deride hassasiyet olup tek yada iki taraflı olabilmektedir. Genellikle ağrı gelmeden önce ağrının geleceği hissedilmektir. Auralı migrende baş ağrısı gelmedem önce gözde şimşek çakması, bulanık görme, bir taraf kol ve bacağında kuvvetsizlik, uyuşma gibi nörolojik belirtiler görülmektedir. Ağrı genellikle başın arka kısmından-enseden başlayıp yayılmakta ve daha çok tek yada iki göze doğru lokalize olmaktadır. Ağrı sırasında genellikle hastalar sessiz ve karanlık bir yerde yatma ihtiyacı hissetmekte işlerine devam edememektedirler.
Migrenin bazı tipleri vardır. Bunlar;
1-Aurasız migren: Migrenin en sık görülen tipidir. Tekrarlayan baş ağrıları öncesi nörolojik belirti görülmez. Orta yada şiddetli zonklayıcı nitelikte, tek taraflı, hareket etmekle, merdiven çıkmakla artan mide bulantısı ve kusmanın eşlik ettiği baş ağrıları 4 ile 72 saat arasında sürmektedir. . Migren atakları bazı hastalarda haftada birkaç kez olurken diğer bir kısım hastada da çok seyrek olabilir. Ancak genel bir ortalama ayda 2-3 atak şeklindedir.
2-Auralı migren (Klasik migren): Tekrarlayan baş ağrıları öncesi hastalarda görsel, motor ve duyusal belirtiler vardır.En sık görülen belirti görsel belirtiler olup genellikle 20-25 dk süren skotom adı verilen hastanın görme alanında oluşan boşluklardır.Bu boşluklara rastlayan yerleri hasta görmez. Görme alanıın orta kısımlarında küçük bir nokta ile başlayıp C şeklinde genişleyebilir.
3-Baziler migren: Baş ağrısı öncesi 20-25 dk süren çift görme, baş dönmesi, konuşma bozukluğu gibi nörolojik belirtileri takiben enseden başlayan baş ağrısı ile karaktarizedir.Bazı hastalarda tam körlük ile birlikte başlayan baş dönmesi, bulantı,dengesizlik, çınlama, konuşma bozukluğu, dudaklarda uyuşma görülebilmektedir.
Migren Teşhisi
Migren teşhisi hastadan alınan anamnez (şikayetleri sorgulama) ile konmaktadır. Hastanın aile geçmişindeki migren öyküsü önemlidir. Tanı koymak için fiziksel ve nörolojik testler yapılabilir. Kranial MR çektirilebilir. Ancak bu tetkiklerin hiç biri migreni göstermez. Beyin tümörü gibi baş ağrısı yapan başka bir neden olmadığını görmek için talep edilebilir.
Migren Tedavisi
Öncelikle migreni tetikleyen faktörlerden uzak durmak gerekmektedir. Uykusuz kalmamak, aç kalmamak, ağır kokulardan, çok gürültülü yerlerde bulunmaktan kaçınmak, kırmızı şarap, işlenmiş yiyecek ve içeceklerden uzak durmak gibi. Migrende ilaç tedavisi iki başlık altında toplanmaktadır. Atak tedavisi ve profilaktik tedavi (önlamaye yönelik tedavi), Ağrı atakları sık olmayan ayda bir-iki ya da daha az olan hastalarda sadece atak tedavisi yapmak yeterli olacaktır. Profilaktik tedavi ağrı atakları sık gelen hastalarda yapılması uygun olacaktır.
1-Atak tedavisi: Ağrı ataklarını tedavi etmeyi içermektedir. Basit ağrı kesiciler nonsteroidal anti inflamatuar ilaçlar ağrı gelir gelmez erken dönemde hatta hastalar ağrıyı geleceğini hissettiği anda almaları durumunda daha etkili olmaktadır. Parasetamol, Asetilsalisilik asit ve Kafein kombinasyonu olan ilaçlar kullanılmaktadır. Bunların etkli olmadığı durumlarda 5 HT agonistleri kullanılmaktadır.Bunlar ergotamin, rizatriptan, frovatriptan,zolmitriptan gibi ilaçlardır. Bulantı ve kusma şikayeti yoğun olan hastalarda metoklopramid, proklorperazin içeren ilaçlar kullanılabilir.
2-Profilaktik tedavi: Ağrı atklarının gelmesini önlemek yada atak sayısını azaltak için kullanılan ilaçları içermektedir. Ayda 3 den fazla atak içeren hastalarda profilaktik tedaviye başlamak uygun olacaktır. Burada çok çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır. Anti-depresanlar, anti epileptikler, antihipertansifler gibi. Burada tedavi hastaya özgü seçilmelidir. Hastanın diğer kullandığı ilaçlar, diğer hastalıkları, zayıf yada kilolu olması, strese yatkınlığı uyku durumu gibi birçok faktör göz önüne alınarak ilaç seçilmelidir. Bu gün için en çok kullanılan ilaçlar flunarazin gibi kalsium kanal blokerleri , topiramat, sodyum valparoat,gabapentin gibi antiepileptikler, amitriptilin,duloksetin, venlefaksin, sertralin gibi anti depresanlar, propranolol, verapamil gibi anti hipertansif ilaçlardır. Bu ilaçlar ortalama 6 ay süreyle kullanılmaktadır.
3-Migren botoxu: Yukardaki önlem ve tedaviler ile başarılı olunamayan durumlarda uygulanmaktadır.
